خیانت چیست؟

زمانی که زوجی پیمان زناشویی با یکدیگر می بندند هرگز تصور نمی کنند که خود یا همسرشان وارد رابطه با فرد دیگری شود. با این وجود عوامل مختلفی قبل و بعد از ازدواج وجود دارد که احتمال ورود به چنین رابطه ای را افزایش می دهد و این عوامل برای روانشناسان تا حد زیادی قابل پیش بینی و حتی قابل پیشگیری است. خیانت و بی وفایی اگر چه به جای یکدیگر به کار برده می شوند ولی معنی یکسانی ندارند.

بی وفائی، کلیه رفتارها و عملکرد یک فرد متاهل، خارج از چارچوب خانواده به نحوی که منجر به ارتباطی دوستانه، صمیمانه، عاطفی و عاشقانه شود به صورتی که این ارتباط هیجان های خاصی را برای همسر اقدام کننده به همراه داشته باشد (کاوه، 1387).

گلاس و رایت (1999) خیانت را رابطه جنسی، عاطفی و یا ترکیبی از هر دو می دانند. آنان معتقدند که خیانت عاطفی حتی اگر منجر به رابطه جنسی نشود به رابطه زناشویی آسیب می زند.

با این وجود تعریف و انتظاری که هر فرد از خیانت دارد با دیگری متفاوت است. برای مثال شخصی هر نوع پیام تلفنی را خیانت تلقی می کند و دیگری رابطه جنسی را ملاک خیانت می داند. بهتر است زوجین در زمان ازدواج تعریف ها و خط قرمز های خودشان را از خیانت برای طرف مقابل روشن و شفاف کنند تا از هرگونه مشکل بعدی جلوگیری شود.

دلایل اصلی خیانت زوجین شامل این موارد می باشد:

• تعارض های حل نشده بین زوجین
• برآورده نشدن نیازهای عاطفی و صمیمیت (یا به دلیل بی توجهی و یا دلزدگی زناشویی و یکنواختی)
• خیانت تصادفی
• اختلاف هیجان طلبی زوجین
• اختلاف میل جنسی زوجین
• تنوع طلبی یکی از زوجین یا هر دو نفربه شکل عادت رفتاری
• احساس نا امنی از ارتباط با همسر و پیدا کردن افرادی که دایمی تر باشند

شدت تاثیری که خیانت روی هر یک از طرفین دارد کاملا بستگی به این دارد که چه نگاهی به خیانت و رابطه زناشویی خود دارند. رابطه بعضی از زوجین به قدری ضعیف است که آسیب چندانی از این رویداد نمی بینند، در حالی که زوجینی که سرمایه گذاری عاطفی زیادی روی رابطه شان داشتند و به هیچ وجه دلیل یا انتظاری برای این رفتار از همسر خود نداشته اند آسیب بسیار جدی می بینند. با این وجود برای همه افراد خیانت دیده این سوال برای همیشه در ذهنشان تکرار خواهد شد” چرا؟ چرا؟ و باز هم چرا؟” آنها به دنبال دلیلی برای خیانت همسر می گردند و بسیاری از اوقات خودشان را مقصر و مسئول رفتارهای همسرشان می دانند.

از جمله عوامل دیگری که در چگونگی رویارویی با خیانت موثر است فراگیری و شیوع این رفتار در محیط زندگی است. هر چقدر تعداد افرادی که در جامعه دست به این کار می زنند کم باشد و این رفتار ناپسند تر تلقی بشود، ضربه شدیدتری به فرد خیانت دیده وارد می شود.

عامل تاثیر گذار دیگر بر واکنش افراد نسبت به خیانت حمایتی است که از طرف اطرافیان دریافت می کند. زمانی که خانواده و یا فرزندان به شدت فرد خاطی را سرزنش و از کسی که مورد خیانت واقع شده دلجویی می کنند، واکنش های فرد آرام تر و منطقی تر خواهد بود. همچنین هر چقدر فرد از لحاظ شخصیتی یا اقتصادی وابسته تر باشد، ممکن است با وجود آزار و رنجش شدیدی که احساس می کند به شدت خود را سانسور کند که همسرش را از دست ندهد و حتی حاضر باشد نفر سوم را به صورت مسالمت آمیز و یا حتی آشکار بپذیرد و البته دچار خشم درونی شدیدی نسبت به خودش، همسر و نفر سوم خواهد شد.

شرایط سنی، موقعیت فرزندان و عوامل اجتماعی مثل موقعیت شغلی و آبرو نیز از جمله عواملی هستند که بر واکنش نسبت به خیانت همسر تاثیر گذار هستند.

به هر حال خیانت هم برای فرد خاطی و هم برای فرد خیانت دیده تبعات جدی بدنبال دارد. چارلی و پارناس به نقل از بلو^[1] (2005)، در مورد واکنش های منفی خیانت بیان کرده اند که واکنش فرد نسبت به خیانت همسرش شامل خشم، شکستن اعتماد، آسیب دیدن عزت نفس، ترک نمودن و همچنین مشکلات عاطفی، افسردگی، آسیب دیدن سایر روابط فرد (بچه ها، والدین و دوستان) از دست دادن شغل و… است.

مشاوره خیانت می تواند براساس شخصیت و نوع رابطه زوجین به نتایج گوناگونی منجر شود. از جمله مداخلات قابل اجرا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• همدلی و گوش دادن فعال به منظور درک مراجع و کاهش هیجانات منفی(خشم، کینه، تنفر و انتقام)
• بررسی باورها و انتظارات زوجین نسبت به تعهد و خیانت
• بررسی ظرفیت ها و منابع حمایتی فرد خیانت دیده
• ارزیابی تمایل فرد خیانت دیده به ادامه زندگی(در صورت داشتن انگیزه، میزان تعهد همسر به ترک خیانت بررسی می شود)
• ترغیب مراجع به بخشش جهت کاهش آسیب هیجانی
• در صورت عدم تمایل جدی به تداوم زندگی کمک به مراجع برای طی کردن مراحل جدایی

منابع:

کاوه، سعید. (1376). همسران و بی وفایی و خیانت، چاپ اول، انتشارات گلرنگ یکتا

Glass S. P, Wright T. L.(2007). Reconstructing marriages after the trauma of infidelity. In: Halford WK, Markman HJ, editors. Clinical handbook of marriage and couples inte rventions. New York, NY: John Wiley & Sons, p.471-507

Blow, A. J., & Hartnett, K. (2005). Infidelity in committed relationships: A substantive review. Journal of Marital and Family Therapy, 31, 217-234.

[1] Blow